در آستانه عرضه سهام در فرابورس
فاجعه مدیریتی در ایران ایرتور
شاید نخستین موضوعی که از خواندن تیتر این نوشته به ذهن برسد باز هم سقوط یک هواپیما است اما داستان در اینجا چیز دیگری است. اینجا داستان آن است که وقتی چنین مدیریت مشعشعی در یک شرکت هواپیمایی حاکم باشد و حداقل در بخش مدیریتی و مالی این شرکت چنین افتضاحی حاکم است آیا جز این انتظار میرود که از لحاظ فنی و مدیریت پروازها اتفاقاتی از این دست که در کشور شاهد هستیم پیش بیاید؟ و آیا چنین سیستم مدیریتی در بخش مالی و اقتصادی یک شرکت نشانگر فاجعه مدیریتی در این بخش نیست؟
اگرچه گفته میشود که از برکات خصوصی سازی در کشور این است که مدیریت بهبود می یابد و ما هم شدیدا به این موضوع اعتقادداریم اما از دیگر برکات آن این است که برخی مواردی را میتوان مشاهده کرد که بعضا سالها در جریان بوده و هیچ کس هم هیچ خبری از آن نداشته است.
البته شدیدا امیدوایم این نوشته منجر به کاهش علاقمندی شرکتهای دولتی و سازمان خصوصی سازی به انتشار عمومی اطلاعات آنها و کاهش علاقهآنها به عرضه از طریق فرابورس نیانجامد.
یکی از این موارد که واقعا فاجعه را در ذهن تداعی میکند نگاهی به گزارش حسابرس و بازرس و همچنین تراز آزمایشی منتهی به آذر 89 شرکت ایران ایر تور است.
.
قابل ذکر این که این شرکت فقط با حدود 80 میلیارد تومان فروش سالیانه دارای 12 صفحه بند حسابرسی و بازرسی است.
در تراز آزمایشی 9 ماهه این شرکت حسابها و اسناد پرداختنی شرکت با حدود 140 میلیارد تومان بدهکاری و 94 میلیارد تومان بستانکاری دارای مانده 46 میلیارد تومان بدهکار است که از عجایب عالم حسابداری است. همچنین اسناد و حسابهای دریافتنی تجاری شرکت دارای مانده 5.4 میلیارد تومان بستانکار است که این نیز جای تقدیر جدی دارد.
اما مهمتر از این موارد که فاجعه مدیریتی در مدیریت مالی این شرکت را نشان میدهد بندهای حسابرسی و بازرسی شرکت است که حاکی از یک فاجعه جدی است که اگر در حتی 5% شرکتهای دولتی چنین حالتی حکمفرما باشد باید واقعاً لطیفه آن کمونسیتی که به هنگام برگشت از ایران مسلمان شد را باور کنیم
ابتدا شروع میکنیم از بندهای بازرسی این شرکت که بسیاری از آنها حکایت از سوء استفاده های شدید مالی توسط برخی مرتبطین با این شرکت دارد. از جمله مواردی که در عملکرد قابل تقدیر این شرکت وجود دارد را در بندهای 19 و 20 حسابرسی شرکت مرور می کنیم:
عنوان بند 19 این گزارش از این قرار است که در موارد ذیل توجیهاتی که نشان دهنده صرفه و صلاح شرکت باشد ارائه نگردیده است:
اعطای تعداد قابل توجهی بلیت تخفیف دار و رایگان به اشخاص خارج از شرکت طبق روش سنواتی، پرداخت 3.214 هزارمیلیون ریال تحت عنوان هزینه های حقوق و دستمزد خارج از لیست 12 ماهه، عدم ارائه مدارک و مستندات مربوط به هزینه غذای خدمه روس در هتل استقلال (حدودا به مبلغ 3.000 میلیون ریال)، عدم ارائه مدارک مربوط به تمدید (الحاقیه) قرارداد کترینگ با شرکت هواپیمایی هما (تنها از تاریخ 88.7.1) و ثبت مبلغ 41.238 میلیون ریال هزینه از این بابت تا پایان سال 1388، عدم رعایت آیین نامه معاملات در خصوص خرید لوازم اداری و تجهیزات، خرید ماکت هواپیما، انعقاد قرارداد با هتل استقلال و خرید آهن آلات جمعاً به ارزش 24.002 میلیون ریال، پرداخت مبلغ147 میلیون ریال به عنوان کمک هزینه اجاره منزل 2 نفر از پرسنل شرکت به دلیل عدم ارائه مدارک و مستندات
همچنین در بند 20 این گزارش پربار باز هم شامل یکی دیگر از دستاوردهای ارزشمند وجود شرکت تعاونی کارکنان هستیم که در این مورد معاملات خودروسازان قبلاً به تفصیل نشانگر دستاورهای ارزشمند این تعاونی ها و معاملات شرکت با آنها بوده است. در این بند اهم موارد قابل ذکر در خصوص معاملات انجام شده با شرکت تعاونی کارکنان ایران ایرتور (تکا) و شرکت خدمات مهمانداری هما به شرح زیر است که برخی از موارد آن را ذکر میکنیم:
- انعقاد ده فقره قراردادهای جابجایی کروی پرواز و نظافت و تامین نیروی انسانی و اجاره وسایط نقلیه و تحصیلداری جمعا به مبلغ 47.092 میلیون ریال با شرکت تعاونی کارکنان ایران ایرتور که مدیرعامل و اعضای هیأت مدیره آن از کارکنان شرکتهای مورد گزارش میباشند بدون انجام مناقصه، در حالی که 1.580 میلیون ریال هم بدون ارائه مدارک دال بر ضرورت آن اضافه پرداخت شده است.
- انعقاد قرارداد خدمات مهمانداری هما به مبلغ 1.689 میلیون ریال و پرداخت 4.876 میلیون ریال بیش از مبلغ قرارداد (این قرارداد فقط 25% قابلیت افزایش داشته اما بیش از 250% بیشتر پرداخت شده است)
- پرداخت مبلغ 2.606 میلیون ریال تحت عناوین پاداش، عیدی و بهره وری و 133 میلیون ریال بیمه تکمیلی به کارکنان شرکت تعاونی کارکنان ایران ایرتور (!!؟؟) و استفاده کارکنان این تعاونی از ویلاهای مجتمع خزرآباد ساری اجاره شده توسط شرکت ایران ایر تور (!!).
- عدم اخذ ضمانتنامه معتبر و قانونی به مبلغ 19.374 میلیون ریال از شرکت تعاونی کارکنان جهت قراردادهای منعقده.
شاهکار دیگر مدیریت این شرکت در بند 15 گزارش حسابرسی منعکس شده است که یازده مورد در موارد متنوع قانونهای مالیاتهای مستقیم، مالیات بر ارزش افزوده و قانون تجارت را رعایت ننموده که یکی از این موارد انعقاد قرارداد با عضو غیرموظف هیأت مدیره شرکت و پرداخت 122 میلیون ریال از این بابت بوده است (!!) که البته ما امیدواریم نوش جان ایشان باشد.
البته وصف این ماجرای مثنوی هفتاد من کاغذ در اینجا نمیگنجد و لازم میدانیم فقط یک بند گزارش حسابرسی را برای این شرکت 72 میلیارد ریالی برای شما ذکر کنیم و در ضمن یادآورد شویم که حسابرس گزارش داده است که صورت گردش وجوه نقد این شرکت طبق اصول حسابداری تدوین نگردیده است و بسیاری از هزینه ها و پیش پرداختها در سرفصلهای غیر مرتبط در سایر صورتهای مالی نیز منعکس شده است که این شاهکار حسابداری شرکت را نیز به شاهکارهای فوق الذکر می افزاید.
اما خلاصه ای از بند 10 این گزارش عیناً ذکر می کنیم:
طبق دفاتر ایران ایر تور شرکت هما در تاریخ ترازنامه 333.667 میلیون ریال بدهکار است اما شرکت هما در دفاتر خود اعلام داشته است که شرکت ایرتور فقط 33.069 میلیون ریال بستانکار است.حسابرس اشاره می دارد که مبلغ 116.045 میلیون ریال بهای دو فروند هواپیمای انتقالی در دفاتر هما و عدم پذیرش هزینه کارکنان مأمور در شرکت هما در مشهد توسط شرکت هما میباشد. با توجه به عدم ارائه صورت تطبیق لازم و عدم تأیید مسوولین ذیربط ، آثار مالی ناشی از رفغ مغایرتهای فیمابین برروی صورتهای مالی مورد گزارش در شرایط حاضر برای سازمان حسابرسی مشخص نمیباشد.
ضمنا مطابق برخی بندهای دیگر این گزارش مبلغ 24.470 میلیون ریال مطالبات سنواتی و راکد وجود دارد که شرکت فقط 1.855 میلیون ریال ذخیره منظور نموده است، در جای دیگر مدارک و مستندات مربوط به موجودیهای قطعات یدکی هواپیمای توپولوف به مبلغ 48.333 میلیون ریال به سازمان حسابرسی ارائه نگردیده و حتی موجودیها در پایان سال شمارش نشده و سازمان حسابرسی اعلام داشته که اثبات وجود (!!)، ارزش و مالکیت این موارد برای آن سازمان محرز نمیباشد.
همانگونه که گفته شد شرح این همه شاهکار مدیریتی و حسابداری در این مقال نمیگنجد و بنابراین لینک گزارش مالی این شرکت در سایت فرابورس را برای اهل فن در ذیل این مطلب قرار میدهیم باشد که تلنگری برای مسوولین و بزرگان کشور و مسوولین جدید وزارت راه باشد که ای بسا این موضوع خدای نکرده مصداق بارز این شعر طنز باشد که :